.... không quan tâm đến quy trình hướng dẫn của cơ quan chuyên môn (quy trình trồng xen cây hồ tiêu, cây bơ, cây sầu riêng trong vườn cà phê vối của Bộ NN-PTNT và Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên).
Thậm chí, hiện nay nông dân vẫn tiếp tục trồng xen cây sầu riêng trong vườn cà phê đã trồng dày đặc các loại cây trước đó. Hậu quả là nhiều vườn cây bị thất thu do việc trồng xen vô tội vạ này.
Thực tế cho thấy, không ít nông dân cứ thấy sản phẩm nông nghiệp nào có giá tốt là thi nhau trồng, với suy nghĩ trồng dày sẽ cho thu hoạch nhiều, cứ thoải mái trồng chêm vào.
Cho rằng trồng nhiều loại cây trong một vườn để hạn chế rủi ro và đón đầu giá cả, nhưng người trồng lại chưa tìm hiểu về tác động tương hỗ giữa các ký chủ sâu bệnh hại của cây trồng là điều kiện để gia tăng dịch bệnh.
Chẳng hạn các loại cây chỉ quang hợp bởi ánh sáng trực xạ thì không thể phát triển dưới tán dày, rậm rạp được. Hoặc trồng các loại cây vượt ngưỡng mật độ cho phép sẽ hạn chế quá trình tổng hợp dinh dưỡng, sinh trưởng phát triển kém, nên không hiệu quả. Ngoài ra, việc trồng dày còn gây khó khăn cho ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong cung cấp dinh dưỡng, nước tưới, tạo hình, không đáp ứng nhu cầu sinh lý của cây để gia tăng giá trị, vì mỗi loại cây có đặc điểm sinh học khác nhau, chưa kể trường hợp có loại cây không thích nghi với điều kiện tiểu khí hậu của vùng trồng.
Thậm chí hệ lụy khi tự ý phát triển ồ ạt một số loại cây ăn quả trong vườn cà phê không theo kế hoạch, thiếu sự liên kết chuỗi giá trị sẽ tiềm ẩn nguy cơ cung vượt cầu, phát triển thiếu tính bền vững. Điều quan trọng hơn nữa, nếu trồng xen với mật độ quá dày với ý tưởng phá bỏ dần diện tích cà phê sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quy hoạch về diện tích cây trồng đã định hướng của địa phương.
Trạm Khuyến nông TP. Buôn Ma Thuột tổ chức tập huấn cho nông dân tại vườn
Để gia tăng giá trị thu nhập các loại cây ăn quả trồng xen và phát triển bền vững diện tích cà phê theo quy hoạch, ngoài tập huấn của cơ quan khuyến nông, địa phương cần tăng cường phổ biến tuyên truyền nông dân tuân thủ quy trình kỹ thuật trồng xen cây ăn quả trong vườn cà phê vối mà nhà khoa học và cơ quan chuyên môn đã khuyến cáo.
Chế độ bón phân và phương thức bón của từng loại cây, từng giai đoạn sinh trưởng và biện pháp quản lý dịch hại cũng đã được Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên hướng dẫn cụ thể.
Các địa phương hằng năm cần rà soát, đánh giá để có kế hoạch đề xuất cơ quan quản lý và chuyên môn địa phương tăng cường tổ chức tập huấn chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, đặc biệt là hướng dẫn quy trình trồng xen cây ăn quả trong vườn cà phê.
Điều quan trọng là khuyến cáo người trực tiếp sản xuất cà phê cần tham gia đầy đủ các lớp tập huấn khi địa phương phối hợp với cơ quan chuyên môn tổ chức hướng dẫn về kỹ thuật phát triển nông nghiệp.
Cẩm Lai
